Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- Een ruw stenen uiterlijk van het camouflagetype Tyrools gebocheld (Tyrolien Mamelonné).
- Allicht origineel volledig lichtbruin of lichtgroen geverfd geweest met daarop nog donkerder groene vlekken. Allicht zal het de eerste optie geweest zijn van lichtbruine ondergrond omdat bij de nabij gelegen Be3, hiervan wel nog sporen aanwezig zijn. Van deze grondlaag ziet men bij deze bunker echter geen echte sporen meer terug, wel van de donkerdere groene vlekken (binnenkant schietgaten).
- Het schietgat voor mitrailleur werd afgesloten met metalen valluikje van 0.96m x 0.375m (BxH).
- Het schietgat voor het mobiele C47 kanon werd afgesloten met een metalen valluik van 1.44m x 0.77m (BxH).
- In het toeganssas van de mitrailleurkamer werd een sterfput voorzien.
- Het toegangssas en de mitrailleurkamer werden gescheiden door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang tot het sas van de mitrailleurkamer was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- De eigenlijke toegang tot de kanonkamer was afgesloten met een traliehek in smeedijzer, openend in twee richtingen van elk 1.10m x 2.10m (BxH).
- In elke kanonkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 speciaal in de bodem ingewerkt staketsel op een zeer kort spoor om scharnierend het C47 kanon zeer snel te kunnen veranderen van vuurrichting
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Rondom de bunker zijn extra grondwerken uitgevoerd om de bunker zo goed mogelijk te camoufleren en te verstoppen in de helling van het terrein. Deze extra taluds werden met gras bezaaid.
- Globaal werd de bunker zoveel mogelijk in het terrein ingewerkt om het zeker niet te accentueren of te laten opvallen in het landschap.
- Structuur.
- De bunker is opgebouwd als twee gescheiden bunkerruimtes, één voor een mobiel 47mm kanon en één voor mitrailleur. In deze laatste kamer is een trap via 6 stijgijzers in de schacht van de koepel voorzien.
- Zowel de beide schietgaten als de deurgaten zijn vrij.
- Opmerkingen.
- Het is een voorliniebunker op de linker voorkant van Betsberg, opgesteld tussen Be3 (125 m) en Be6 (85 m). De bunker kreeg rugdekking van Be6. Zeer kortbij ligt ook het kleine commandobunkertje Be4 (95 m).
- De mitrailleurkamer was standaard voorzien voor de opstelling van een Maximmitrailleur. Daarnaast was ze ook uitgerust voor het opstellen van een Hotchkiss- of Coltmitrailleur. Omdat het schietgat zo laag tegen het maaiveld zit, is de bunker binnenin voorzien van lage sokkels (25 cm) voor de opstelling van de beide alternatieve mitrailleurs.
- Deze bunker maakte deel uit van een grote onteigening voor de bouw van een ganse reeks bunkers op de terreinen heden gekend als Betsbergebos. Deze akte omvatte al de volgende bunkers: Be3, Be4, Be5, Be6, Be7, Be8, Be9, Be10, Be11, Be14 en Be15 (enkel erfdienstbaarheden), Be16, Be17 (deels), Be18 (enige bunker uit deze akte gelegen op grondgebied Moortsele en niet Oosterzele), Be19 (enkel beperkte permanente erfdienstbaarheid), Be20 en Be21.
- De akte werd opgemaakt aan de familie Hye-Hoys, woonachtig te Gent.
- Voor het gedeelte Be5 werd een perceel landbouwgrond onteigend van 2 are 88 ca van het grondgebied Oosterzele, sectie C, kadastrale perceel 103. Deze onteigende gedeeltes maakten deel uit van een groter vernoemd perceel, maar kregen na onteigening geen aparte perceelnummer of index toegekend.
- Daarnaast werd er bijkomend over een strook van 2 meter breed, een permanente toegang voorzien om de bunker te kunnen bereiken (de permanente erfdienstbaarheid). Deze verliep op de oostkant van het perceel 103 om dan langs de zuidkant van hetzelfde perceel door te lopen tot aan de lokatie van de huidige bunker. Let wel de zuidrand van perceel 103 omvat niet meer de bunker Be6. Deze ligt reeds op perceel 104. In de noordoostelijke hoek sloten deze erfdienstbaarheden aan bij deze van Be4.
- Voor de bouw van de bunkers dienden deze stroken ruimer te worden voorzien over een breedte van 5 meter (de tijdelijke erfdienstbaarheid). Deze tijdelijke erfdienstbaarheid dienden 8 maanden te worden voorzien om de bouw van de bunkers mogelijk te maken.
- Deze grote akte werd getekend op 23 juli 1935 voor de totale prijs van 75.000 Bef.
- In deze akte werd een bijkomende clausule opgenomen zodat deze familie jaarlijks nog een intrest ontving op dit totale bedrag ter grootte van 4.5% (3.375 Bef).
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Als men de oriëntatie van de bunker gaat vergelijken met de originele plannen en voorstudies zal men kunnen vaststellen dat in plaats van de origineel voorziene vuurrichting die Zuid-Zuidwest was, alsnog bij de bouw werd aangepast in Zuidwestelijk.
- De ruimte voor kanon is gebruikt als stal voor koeien. Hierdoor is de originele bodem nog nauwelijks te zien en wel menige centimeter opgehoogd.
- De bunker heeft nog een zeer mooie toegang met keermuren om een mobiel 47mm kanon naar binnen te rijden. Ook de bunker Av5 heeft een gelijkaardige toegang maar van die bunker is heden nog nauwelijks iets boven de grond te bespeuren.
- De buitenkant is aan de voorzijde beschadigd maar het is niet echt duidelijk of dit het gevolg is van strijd of het effect van de tijd. Ook zit de voorzijde heden allicht iets dieper onder het maaiveld dan dat dit origineel het geval was.
- Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
- Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 106.322,69 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 85.505,86 Bef gekost hebben.
- Als men hier ook nog
een aantal zaken bijtelt die reeds rechtstreeks door de militaire overheid werden bekostigd zoals chardomes, koepels,... zou de totaalprijs van deze bunker ongeveer 115.755,86 Bef moeten geweest zijn.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Voorstudie van de bunker Be5. Het schootsveld is volledig gericht op Boonakker en Hoek Ter Hulst.
Op de voorstudies van de bunkers aan de Westkant van Betsberg is altijd een "zwart" schuurtje te zien. Dit moet ongeveer ter hoogte van het opvangcentrum "De Betsberg" hebben gestaan maar is heden lang verdwenen.
|
|
|
Algemene onteigeningsschets horende bij het zuidelijke gedeelte van Betsbergebos. De meest linkse bunker is Be3, dan ziet men Be5. Iets meer naar rechts (noordelijkste van 2) is Be4, het kleine terreintje is Be6. Daarna zie je nog van links naar rechts Be7, Be8, Be9, Be10, Be11 en iets hoger langs de steenweg Be16.
|
|
|
Detail van deze zuidelijke onteigeningsakte, rechtstreeks betrokken bij Be5. De zware kanonbunker Be5 stond rechtstreeks in verbinding met het kleine commandobunkertje Be4 en de iets achteruitgelegen mitrailleurbunker Be6. Be7 moest dan dit kleine bastion van 4 bij elkaar opgestelde bunkers afsluiten met de verdediging van zowel de zuid als de oostelijke zijde. Op dit detail is volledig links (iets noordelijker) Be3 nog te zien.
|
|
|
Uiteindelijk grondplan van deze bunker. Als je goed vergelijkt met de voorstudie, is de bunker iets meer Zuid - Zuidwestelijk gezet ten opzichte van de origineel zo goed als Zuidwestelijke positie die voorzien was volgens de voorstudie. Men ziet hier ook zeer fraai hoe de bunker volledig ingegraven diende te worden in het bestaande terrein.
Als men echter nu deze bunker op het terrein gaat bekijken, moet men echter vaststellen dat zijn oriëntatie zeker niet 100% is volgens alle originele plannen. Zo blijkt zijn voorkant praktisch evenwijdig te staan met de getekende omheining en gracht. De bunker zijn vuurrichting is dan ook in praktijk meer Zuidwestelijk in plaats van Zuid-Zuidwesten.
|
|
|
Grondplan van deze bunker. Op het plannetje is wel geen spoor van de mooi gemaakte toegang voor het binnenrijden van een mobiel 47mm kanon.
|
|
|
Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan. Men ziet heel duidelijk hoe diep de bodem van bunkerkamers onder het maaiveld van het terrein zitten.
|
|
|
Doorsnede CD bij bovenstaand grondplan. Deze geeft een langsdoorsnede van de mitrailleurkamer met achteraan het sas en de toegang naar de koepel. Deze is in dit geval zeer hoog omdat het niveau van de mitrailleurkamer zeer laag ligt ten opzichte van het maaiveld.
|
|
|
Doorsnede EF toont ons hetzelfde beeld van de kanonkamer. Ook op deze plannen zijn rekken tegen de muren getekend. Deze zijn bij geen enkele van dit type bunkers, in praktijk geplaatst.
|
|
|
Vooraanzicht van deze zware bunker Be5 anno 1995. Beide schietgaten zitten praktisch tegen het maaiveld. De voorkant vertoont ook enkele beschadigingen. Het is wel niet duidelijk of deze het gevolg zijn van de tand des tijds of van strijd. Zoals op deze foto nog te zien, stond er tussen de beide schietgaten allicht nog een originele boom, toen juist verwijderd. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Rechter zijkant met zicht op de toegangweg voor het mobiele C47 kanon. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Detail van de toegangen tot de beide bunkerkamers. Links de toegang naar de mitrailleurkamer. Rechts de kanonkamer. In die tijd was de vloer van de kamer nog volledig vrij. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Binnenzicht op de kanonkamer van deze bunker. De bodem was toen nog volledig vrij. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Binnenzicht in de mitrailleurkamer. Deze had ook toen al serieus last van wateroverlast, weze het wel beperkt. Vooraan zie je in dit geval nog de twee lage sokkels voor de opstelling van eventueel een Hotchkiss- of Coltmitrailleur. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Wijze waarop de bunker het eenvoudigst kan gezien worden. Al sinds de start van mijn zoektocht in 2006, kan je hem op deze wijze zien liggen, komende van de veldwegeltjes tussen Boonakker en doorstekend in de richting van het rusthuis op Betsberg. |
|
|
Prachtig zicht op één van de meest tot de verbeelding sprekende bunkers op de linie. |
|
|
Detail van het unieke toegangssas. |
|
|
Actueler zicht op de toegang van de beide bunkerkamers. Zoals bij verschillende van de bunkertjes met de Tiroolse camouflage geeft het aanghangende mos, een perfect uitzicht van hoe de bunker er allicht moet hebben uitgezien met zijn originele camouflagekleuren. |
|
|
Rechter zijkant. Links het oreillon voor het schietgat voor de mitrailleur. De bult die men ziet uitsteken, is de lokatie van de verdwenen koepel. |
|
|
Beschadigde voorzijde van de bunker. Het voorste schietgat is dit van het C47 kanon. Achteraan dit van de mitrailleur. Allicht is het maaiveld ondertussen hoger komen te liggen dan dit origineel het geval was. |
|
|
Beschadigde voorzijde. Af en toe meen je toch wel degelijk schade te zien uit mei 1940. Mogelijks deelde deze bunker ook beperkt in de klappen van de artilleriebeschieting in de ochtend van 23 mei 1940. Hiervan dragen nog wel meerdere bunkers op Betsberg de sporen van. |
|
|
|
|
Restanten van de afgebrande koepel in een besneeuwd landschap. Op de achtergrond zie je nog Be3 liggen. |
|
|
Binnenzicht in de kanonkamer. Je merkt meteen dat de bodem bedekt is met grond en puin. De koeien in de weide kunnen hem heden ook gebruiken als runderstal. |
|
|
Detail van de binnenkant van dit schietgat. Je ziet op de witte bepleistering nog duidelijk sporen van lichtbruine en lichtgroene vlekken. Allicht was het lichtgroene in dit geval de grondverf. |
|
|
Achterzijde van de kanonkamer. Men ziet wel nog de restanten van afgebrande muurhaken. |
|
|
Actueler zicht van de mitrailleurkamer. Doordat natuurlijk de toegang van de bunker, opgehoogd is geraakt met puin en grond, geraakt het water in de mitrailleurkamer ook niet meer buiten. De mitrailleurkamer staat dan ook de laatste jaren nog meer dan vroeger onder water. We zien hier nog net de korte pootjes aan het schietgat van 25cm hoog, boven water steken. In het algemeen zie je die zelfs niet meer staan maar steken deze volledig onder het niveau van het water. |
|
|
Detail van dit schietgat. Achteraan opnieuw nog restanten van originele camouflagekleuren. |
|
|
Terugblik in de mitrailleurkamer. Op de rechter kant zie je de toegang naar de koepel zitten. |
|
|
Ook de koepel is totaal ontmanteld, tot de sporten van de trap naar boven toe. Ook bij deze bunker steekt de koepel vrij diep in de wand. |
|
|
Bovenkant van de nog dichtgemetste koepel. |
|
|
Mooie sfeerfoto van de bunker in de sneeuw (anno 2010). |
|
|
Sfeerfoto, Be5 gezien vanaf het dak van het commandobunkertje Be4. |
|
|
| |
|
.JPG)
